شعر حجم و کوبیسم: بازخوانی مبانی نظری شعر حجم براساس زیبایی شناسی کوبیسم

نویسندگان

داوود عمارتی مقدم

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی/ دانشگاه فردوسی حسین فاطمی

دانشیار دانشگاه فردوسی

چکیده

نهضت کوبیسم که در دهه¬های نخست سده¬ی بیستم انقلابی در هنرهای تجسمی به وجود آورد، بر ادبیات نیز تاثیرات تعیین کننده¬ای داشته است، تا آن¬جا که بسیاری کوبیسم را «شیوه¬ی بیان قرن بیستم» می¬دانند. این مقاله می¬کوشد تاثیر این جریان هنری را بر شعر حجم به مثابه¬ی آوانگاردترین جریان شعر معاصر ایران بررسی کند. با توجه به این که جهان¬بینی واحدی بر هر دو جریان حاکم است، پرسش اصلی مقاله این است که به-کارگیری اصول زیبایی¬شناختی یک مکتب تجسمی در یک هنر اساساً زبانی یعنی شعر چگونه ممکن است و استفاده از چه تمهیداتی را درپی خواهد داشت. مقاله به سه بخش تقسیم شده و در هر بخش یکی از مفاهیم بنیادین مشترک میان کوبیسم و حجم¬گرایی معرفی شده است. این مفاهیم عبارتند از ذات شیء و بازنمایی واقعیت، تصویر سه بعدی و خلق حرکت تصویری، مادیت زبان. هر یک از این مفاهیم به¬کارگیری تمهیداتی را در شعر موجب می¬شود که با تکنیک¬های تصویری نقاشان کوبیست متناظر است. این تمهیدات عبارتند از تعریف فرم براساس شرایط ادراک واقعیت، تعویض جایگاه زمینه و موضوع، حذف زاویه¬دید و روایت از شعر، بسامد پایین واژگان حسی همچون اسم¬ خاص و صفت، حذف کارکرد رسانه¬ای زبان از طریق توجه به ویژگی¬های مادی آن. به¬کارگیری این تمهیدات در هنرهای زبانی همان تاثیر تابلوهای کوبیستی را به وجود می¬آورد، تاثیری که مهمترین پیامد آن، به چالش کشیده شدن اصل «بازنمایی» در هنر است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شعر حجم و کوبیسم: بازخوانی مبانی نظری شعر حجم براساس زیبایی¬شناسی کوبیسم

نهضت کوبیسم که در دهه¬های نخست سده¬ی بیستم انقلابی در هنرهای تجسمی به وجود آورد، بر ادبیات نیز تاثیرات تعیین کننده¬ای داشته است، تا آن¬جا که بسیاری کوبیسم را «شیوه¬ی بیان قرن بیستم» می¬دانند. این مقاله می¬کوشد تاثیر این جریان هنری را بر شعر حجم به مثابه¬ی آوانگاردترین جریان شعر معاصر ایران بررسی کند. با توجه به این که جهان¬بینی واحدی بر هر دو جریان حاکم است، پرسش اصلی مقاله این است که به-کارگیر...

متن کامل

تحلیل گفتمان شعر حجم و شعر انقلاب اسلامی

جریان شعر حجم( حجم گرایی) و جریان شعر انقلاب اسلامی دو جریان معاصر هستند که در دو سوی مناسبات و رخدادهای شعری پنج دهه اخیر ایران قرار دارند. جریان شعر انقلاب داعیه دار و مروج شعر متعهد است و جریان شعر حجم آوانگاردیسم و عدم تعهد شعری را در دوره های مختلف نمایندگی کرده است. تاکنون در گفته ها و برخی نوشته ها نشانه های زیاد و سخن های فراوان و درستی در تقابل گفتمانی این دو جریان دیده شده است. این دو...

متن کامل

اپولینر- شعر و جنبش وابسته به مکتب هنری کوبیسم

کوبیسم ادبی با آثار گیوم اپولینر1918-1880 متولد شد. علاقه او به هنر نقاشی و دوستی او با پیکاسو باعث شد او مبتکر نوعی کار ادبی-هنری شودکه( کوبیسم ادبی)نام گرفت. کارهای او از نوع (calligramme) است.یعنی متن هایی که ترتیب و شکل حروفچینی و نگارش آنهامشخص کننده و بیانگر موضوع و مضمون درونشان است. درواقع نوعی اندیشه نگاری است.او معتقد بود علاوه براینکه خواننده بایداز موضوع و مضمون متن لذت ببرد با...

مطالعه ی تطبیقی زیبایی شناسی حجم در شعر و معماری مدرن ایران

مطالعه ی انجام شده در حوزه ی شعر و مبانی نظری آن، روی شعر و سخنان شاعران حجم گرای ایران به ویژه یدا... رویایی است و در حوزه ی معماری نیز بر ریشه یابی عناصر معماری از جمله حجم متمرکز شده است که با تأسی از آن، شعر حجم ایران بوجود آمده و با خوانش یکی از این دو می توان به دیگری رسید. تاثیر متقابل شعر و معماری نه تنها در گذشته بلکه به صورت پررنگ تر در دوران معاصر از نتایج به دست آمده است که نمود این...

زبان محوری و نقش آن در نوآوری‌های شعر سپید و شعر حجم

بعد از ظهور نیما و پیدایش شعر نو فارسی و تثبیت این نوع ادبی جدید، جریان‌های مختلفی در شعر نو فارسی شروع شد. یکی از این جریان‌ها، «شعر زبان محور» است. این جریان شعری با تأکید بر اهمیّت زبان در شعر، بازی‌های زبانی و رفتارهای زبانی، توانایی‌های زبان را کانون توجّه خود قرار می‌دهد. این پژوهش به شیوۀ توصیفی-تحلیلی با بهره‌گیری از نظریه‌های ادبی به ویژه نظریات وینگنشتاین به بیان نقش و اهمیّت زبان در شعر...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
نقد ادبی

جلد ۳، شماره شماره ۹، صفحات ۲۹-۴۸

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023